UNED investigación: A voz da muller baixa 1 semitono coa menopausia o que puede provocarlle impactos negativos na súa saude e no seu desenvolvemento profesional

15 de junio de 2020

Os efectos da menopausia en métricas vocais: unha revisión sistemática e meta-análise, estudo de profesores da Facultade de Educación da UNED obtivo o premio Hamdan Internacional Presentation Award de The Voice Foundation

OURENSE, 15 de xuño de 2020.- O estudo Os efectos da menopausa en métricas vocais: unha revisión sistemática e meta-análise, dos profesores da Facultade de Educación da UNED, Filipa M. B. Lã e Diego Ardura, obtivo o premio Hamdan Internacional Presentation Award da The Voice Foundation. Este estudo é parte do Laboratorio de Voz, Música e Linguaxe da UNED, un proxecto pioneiro de investigación multidisciplinar cofinanciado polo Programa de Atracción de Talento Investigador da Comunidad de Madrid, cuxo obxectivo é estudar as características vocais e as súas implicacións na voz, o fala e a comunicación das mulleres durante a menopausa e ofrecer apoio especializado.

Os efectos da menopausa en métricas vocais: unha revisión sistemática e meta-análise é froito da investigación de Filipa M. B. Lã, profesora do departamento de Didáctica, Organización Escolar e Didácticas Especiais e Diego Ardura, profesor axudante doutor do departamento de Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación I (MIDE I), ambos da Facultade de Educación da UNED. É un dos poucos estudos que hai sobre a voz das mulleres en menopausa e a súa presentación realizada por Filipa M. B. Lã recibiu o premio Hamdan Internacional Presentation Award de The Voice Foundation, fundación americana cuxa misión é mellorar o coñecemento, o coidado e a capacitación da voz a través de programas educativos. A presentación tivo lugar no Congreso Internacional da Fundación celebrado o pasado 31 de maio de forma virtual como consecuencia da COVID-19 e no que se deron a coñecer diversas investigacións sobre a voz desde diferentes campos, desde o médico ata o artístico e pedagóxico.

A voz é o máis importante e inmediato medio de comunicación entre persoas, preto do 30% da poboación activa depende da calidade da súa voz para poder traballar, entre outros, cantantes, actores, profesores, xornalistas, políticos, avogados, curas, vendedores, telefonistas… A investigación da UNED premiada fai unha análise de todos os estudos realizados sobre a menopausa e a voz para concluír que o ton da voz falada da muller baixa preto de 1 semitono despois da menopausa e aínda que esta diminución atópase por baixo do límite de 2 semitonos considerados como necesarios para que estes cambios sexan escoitados, esta modificación pode ter impactos negativos a longo prazo, na saúde vocal e na sustentabilidade dunha carreira artística e/ou profesional.

Para Filipa M. B. Lã “existe unha controversia moi grande sobre como cambia a voz durante a menopausa, en parte debido ás metodoloxías tan diverxentes usadas en estudos previos. De feito, hai unha necesidade de repensar as metodoloxías utilizadas á hora de estudar os cambios vocais asociados a cambios das hormonas esteroides sexuais durante a menopausa, xa que medidas acústicas da voz poderán ser insuficientes para comprender como actúan as hormonas esteroides sexuais na función vocal, explicando os trastornos vocais apuntados por tantas mulleres. De feito, durante a menopausa, entre 35% a 46% das mulleres presentan síntomas de malestar vocal e cambios no timbre e no ton da voz. A voz é un órgano de influencia hormonal, polo que cambios nas concentracións de hormonas esteroides sexuais, isto é, estrógenos, proxesterona e testosterona, tamén se poden repercutir na calidade da voz e a súa función en canto medio de comunicación e de traballo”. Á dereita pode observarse un gráfico do cambio relativo ás tres hormonas esteroides sexuais durante a menopausa e porque durante a menopausa os efectos da testosterona son máis acentuados. Á dereita pódese observar o gráfico do cambio relativo ás hormonas esteroides sexuais durante a menopausia e porque durante a menopausia os efectos da testosterona son máis acentuados.

Este estudo tamén constata que a voz feminina é 12 semitonos (unha oitava musical) máis aguda que a voz masculina e coa menopausa prodúcese un descenso medio do ton da voz ata os 180 Hz, unha media tonal afastada dos 165 Hz, frecuencia a partir da cal empeza a ser difícil distinguir se a voz é dunha muller ou dun home. Para os investigadores, este descenso do ton da voz feminina poderá constituír apenas un dos cambios menos significativos entre os moitos que aínda están por descubrir. Precisamente descubrir estes cambios é o desafío que este proxecto pioneiro de investigación multidisciplinar, que foi premiado no seu primeiro ano de traballo e que desenvolverá o Laboratorio de Voz, Música e Linguaxe da UNED, un proxecto do Programa de Atracción de Talento Investigador cofinanciado pola Comunidad de Madrid.

A partir deste estudo premiado, no Laboratorio comezarán con máis gravacións e medicións de voz co fin de profundar na investigación das causas dos trastornos vocais para así poder ofrecer terapias, cursos de formación e medidas laborais para as mulleres afectadas. Filipa M. B. Lã cre que “co envellecemento xeneralizado da poboación e o crecente número de mulleres profesionais que pasan pola menopausa, enténdese que será maior o número de mulleres que, ao ver o seu a calidade vocal cambiar, sexa para cantar nunha ópera ou para impartir unha clase a 30 nenos, necesitan de apoio especializado durante esta fase do seu desenvolvemento biolóxico, que culmina co inicio do proceso de envellecemento natural da muller”.

O estudo Os efectos da menopausa en métricas vocais: unha revisión sistemática e meta-análise constitúe un marco teórico sobre os efectos da menopausa no ton da voz falada e foi aceptado pola revista internacional Journal of Voice para a súa publicación.

Sonia Cubillo