A UNED e os demáis socios confirmaron o seu compromiso de colaboración científica co Centro de Intelixencia Artificial promovido polo Concello de Ourense
David Olivieri, director do novo centro, subliñou no acto oficial de presentación que este ten que servir para "aportar beneficios socioeconómicos a Ourense mediante un centro de tecnoloxía de excelencia"
OURENSE, 28 de outubro de 2020.- Esta mañá presentouse o Centro de Intelixencia Artificial de Ourense, auspiciado polo Concello desta capital galega. Aínda que devandito Centro xa leva semanas traballando e desenvolvendo investigación, a cita do mércores 28 foi para vestilo de longo cara a sociedade ourensá. Consistiu nun acto semipresencial que foi emitido en aberto para que puidese ser seguido desde calquera parte do mundo a través de Internet. Abriu a sesión o alcalde da cidade, Gonzalo Pérez Jácome, impulsor deste proxecto: “Hoxe é un día histórico e un pracer abrir este Centro de IA no que levamos meses traballando. A UNED foi a primeira universidade que se ofreceu a colaborar, xunto coa Uvigo. Empezamos as cousas e xa as iremos mellorando observando o seu funcionamento”. Jácome subliñou que “investir en novas tecnoloxías, neste caso en Intelixencia Artificial é rendible. Imos a velocidade de cruceiro”. O director do Centro de IA o profesor David Nicholas Olivieri, (foto á dereita), declarouse honrado de dirixir “un proxecto moi interesante, de grandes posibilidades e de impacto para esta cidade. Tentarei enunciar o que xa levamos facendo desde hai dous meses”. Olivieri manifestou que este centro ten que achegar beneficios socioeconómicos a Ourense “mediante un centro de tecnoloxía de excelencia”. “Ten que aproveitar o coñecemento que emana da universidade e da empresa, temos que ser expertos en áreas de IA, fomentar a colaboración e a transferencia de tecnoloxía de IA relevante entre os sectores público e privado; reter talento novo e atraer talento tanto nacional como internacional”. De momento este Centro de IA de Ourense conta cun persoal de catro administrativos e cinco enxeñeiros investigadores, sendo o obxectivo chegar a 15. “Cada ano esperamos crecer en 10 persoas novas e chegar a 2024 a 50. É un centro semiprivado, con padroado e entre cuxas metas de transferencia de tecnoloxía está a modernización do goberno municipal, utilizar o software como servizo, transferir resultados ao sector público e privado; axudar ao sector empresarial, asociarse con universidades, crear sinerxias e colaborar en redes de investigación”.
Olivieri detallou as áreas de traballo do novo centro ourensán, por unha banda, en redes neuronais, xeración próxima de algoritmos, conceptos teóricos, ademais de aplicación de IA en leguaje de procesamento ou biomedicina. Doutra banda, o centro de IA prestará servizos ao Concello de Ourense. David Olivieri citou tamén a idea de facer en Ourense una Smart City. Tanto a UNED como a Uvigo colaborarán en varos aspectos, un deles, o do tratamento de texto. A continuación interveu o presidente da Asociación de Novos Empresarios (AJE), de Ourense, Lois Babarro. “Que nunha cidade como Ourense e fale de proxectos de innovación é algo fundamental. O futuro da nosa terra empeza por crer en nós mesmos”.
A continuación déuselle a palabra ao director de UNED Ourense, Jesús Manuel García Díaz,(imaxe inferior esquerda), quen trasladou ao Concello de Ourense e á dirección do Centro de IA o saúdo cordial do Reitor da Universidade Nacional de Educación a Distancia, Ricardo Mairal Usón, “que recibiu á delegación municipal ourensá o ano pasado cordialmente para mostrarlle o espírito de colaboración da nosa Universidade”, sinalou García Diaz. “Desde o Centro Asociado á UNED en Ourense apostamos, entre outras frontes, polo que mellor define á Universidade: a investigación. De aí o interese da UNED en axudar ao Centro de IA do Concello, tan pronto como este solicitou a súa colaboración científica”, destacou García. O director de UNED Ourense considera que esta colaboración beneficiará tanto ao Centro Asociado de Ourense como ao Centro de IA desta cidade. “Unha capital pequena onde poden prosperar grandes proxectos, serios, rigorosos e necesarios para a sociedade na que vivimos. Por iso a UNED, como outros socios, mostra o seu apoio”. A actividade científica constitúe, indicou García Díaz, “o elemento diferenciador da nosa universidade fronte a outras ofertas formativas”. Así a UNED aposta “pola investigación, a transferencia e a internacionalización como elementos imprescindibles da cultura científica actual”. A UNED pretende potenciar a formación e cualificación dunha nova xeración de investigadores e de persoal dedicado ás actividades de I+D+i e o mantemento das infraestruturas científicas co obxectivo de incrementar o prestixio investigador da Universidade e a visibilidade e reputación de marca UNED, como sinala o seu Plan Estratéxico.
“Neste ámbito, poñemos o ollo sobre algúns obxectivos que marca o Plan estratéxico desta Universidade, como o de impulsar a investigación promovendo os principios de investigación e innovación responsables. Con este obxectivo queremos cumprir os seis eixos nos que a Comisión Europea ha estruturado os Principios de Investigación e Innovación Responsables (RRI): gobernanza, ética, igualdade de xénero, open access, participación cidadá e educación científica”, expuxo o director de UNED Ourense. O concepto de investigación e innovación responsable incentiva que toda a comunidade universitaria, a sociedade civil e o sector empresarial, traballen xuntos en todo o proceso de investigación e innovación. Con iso consegue democratizar a ciencia, que no caso da UNED ten un amplo alcance a través dos seus centros asociados, como o de Ourense. “Ourense posúe calidade de vida e iso pode axudar a reforzar o atractivo investigador e científico do Centro de IA ao que auguramos éxito, porque será tamén o éxito de Ourense como terra que aposta pola Intelixencia Artificial, un campo xa imprescindible na sociedade do século XXI”, concluíu Jesús Manuel García.
O director da Oficina de Transferencia de Resultados de Investigación da UNED, Sixto Jansa Anadón,(imaxe inferior) baseou a súa intervención en cinco reflexiones: A primeira é que o Centro de IA de Ourense “é un proxecto que conta con todo o interese e apoio da UNED”. Lembrou como no outono de 2019 a UNED asinou un convenio co Concello de Ourense debido á coincidencia de intereses de ambas as entidades no desenvolvemento científico aplicado ao avance do sector produtivo e ao desenvolvemento local. “A UNED entendeu que o proxecto do Concello era especialmente interesante polo seu potencial para ao desenvolvemento da industria, das cidades, e dos servizos das administracións públicas”, sinalou Sixto Jansa, engadindo que, ademais expuxéronse varias características estimables como as seguintes:
• Tamaño: con masa crítica suficiente para abordar proxectos de dimensión internacional, lograr relevancia científica a través dos resultados obtidos, e producir un impacto positivo e crecente na actividade económica e social de Ourense.
• Sostible no tempo grazas a unha estrutura financeira sólida composta por diversas fontes complementarias: apoios públicos institucionais, proxecto de financiamento competitivo, ingresos por servizos técnicos, explotación de resultados de investigación, formación especializada, patrocinios e mecenados, etc. unida a métodos eficientes de goberno e xestión dos recursos.
• Internacional: Con proxección exterior en relacións, proxectos, clientes, investigadores, tecnoloxías, alianzas e sistemas de traballo.
• Vinculado ao desenvolvemento económico, social e demográfico da cidade e a provincia de Ourense.
Jansa relatou como a transferencia de tecnoloxía ás empresas será unha das actividades principais do Centro. “E en consecuencia a UNED forma parte do proxecto e achegará recursos ás actividades do CIAO en investigación, difusión e transferencia do coñecemento. A transferencia consiste en aproveitar o coñecemento para abordar problemas concretos con novas solucións baseadas en desenvolvementos científicos. Cales son os elementos necesarios?
1º Unha base de realidade, problema ou oportunidade exposta por unha empresa ou un organismo público.
2º un avance científico ou tecnolóxico que poida resolvelo mellor que as solucións previas dispoñibles.
3ª un proxecto de traballo que faga realidade a solución obtendo un impacto positivo”, dixo o director da OTRI da UNED.
En definitiva, engadiu, trátase de poñer ao dispor da sociedade “a capacidade técnica e intelectual dos centros de investigación e das universidades para realizar proxectos que acheguen rendibilidade, eficiencia, e novas oportunidades para os territorios. Estas colaboracións son esenciais para a investigación porque nos axudan a poñer os pés no chan e permítennos entrar en contacto con persoas e organizacións moi interesantes”. Destacou Jansa que as empresas teñen un espazo fundamental neste proxecto. Outro aspecto importante destacado polo relator é que a intelixencia artificial “é xa un asunto de aplicación empresarial e pode ser aproveitada neste momento tamén polas entidades do sector público. Seguindo as afirmacións de experto chinés en IA Kai- Fu Le, pensamos que xa vale de descubrir. Xa hai bastante avance en IA para que agora tomen a substitución os empresarios e constrúan negocios sostibles”. Entre as moitas cousas que pode facer a IA pola empresa e os organismos públicos, sinalou Sixto Jansa algunhas:
• Multiplicar a produtividade, ser radicalmente eficientes de modo que podamos atender moito máis volume de actividade cos mesmos recursos.
• Xerar novos ingresos, facer máis certeiras nosas campañas de márketing, axudarnos a descubrir novas oportunidades ou demandas insatisfeitas dos clientes, comunicar a oferta dunha forma moito máis intensiva, afinar as políticas de prezos, evitar a fuga de clientes, dispoñer de previsións máis acertadas, previr fraudes, desvelar a oferta oculta, etc.
• Axilizar os tempos de resposta e realizar tarefas que poidan resultar penosas ou de risco para as persoas. “E estamos a falar de que sexan as empresas tradicionais e os servizos públicos os que poidan aproveitar o poder e optimización da IA sen ter que refacer todo o seu negocio”, dixo Sixto Jansa.
Á pregunta de como facelo, o director da OTRI da UNED manifesta que “os empresarios poden utilizar nos proxectos de IA a mesma lóxica que noutros investimentos. Aquí a recomendación é obvia. Trátase de actuar como actúa un bo empresario ou un bo directivo, refírome a :
1. Aproximarse para explorar oportunidades, as portas do CIAO están abertas para estudar problemas e solucións.
2. Actuar racionalmente, só iniciar os proxectos que comprenda e vexa con suficiente claridade que van mellorar a situación da súa organización.
3. Xestionando o risco do novo mediante a execución de proxectos de escala reducida, de modo que se non resultan á primeira non comprometan a continuidade da empresa. Unha vez confirmada a solución para aplicar, entón achegar todos os recursos necesarios”. No fondo, prosegue Jansa, “estamos a falar de conceptos moi empresariais: crecemento, rendibilidade, investimentos, automatización, xestión de risco, organizacións que aprenden, colaboración con bos provedores, etc. Falamos esa linguaxe porque sen empresas non imos poder cumprir os nosos obxectivos”.
De maneira complementaria poderanse aproveitar as axudas públicas existentes e futuras por I+D+i, innovación, dixitalización, etc. Así, indicou Jansa que no escenario descrito poderanse aproveitar as axudas dispoñibles, algunhas xa coñecidas e outras de próxima aparición. Entre as existentes, debemos lembrar algunhas:
• As exencións fiscais por I+D+i , a dedución no imposto de sociedades ou a súa monetización poden chegar ao 40% dos gastos do proxecto. E non é un agasallo, é unha forma de reducir o risco inherente ao novo para incentivar a realización de proxectos innovadores.
• Os programas do CDTI e do IGAPE.
• A estratexia española de I+D+i en Intelixencia Artificial. Por certo que no mapa de capacidades tecnolóxicas de Ministerio de Ciencia e Innovación figuran 282 entidades das que 235 son desenvolvedoras ou prestadoras de servizos.
• Aplicadas á dixitalización, o medio ambiente.
• Axudas para formación de expertos e de usuarios Sixto Jansa manifestou que o Centro está aberto a colaborar con empresas tecnolóxicas e emprendedores no desenvolvemento e difusión de tecnoloxías de IA.
“É vocación do centro, moi marcada polo seu director David Olivieri, traballar en rede con outras entidades e proxectos de forma que se logren sinerxias. Pedimos que as empresas tecnolóxicas non vexan o Centro como un competidor senón como un socio complementario co que poida colaborar. Nese sentido ofrecemos a nosa capacidade para establecer convenios, completar capacidades, comunicar, certificar, compartir plataformas, etc”. 
Pola súa banda, Rafael Martínez Tomás, (foto superior), director da Escola Técnica Superior de Enxeñería Informática da UNED, expuxo o potencial deste centro universitario creado en 2001, desde a Escola Universitaria, que data do ano 1993. Consta de 5 departamentos adscritos: Linguaxes e Sistemas Informáticos; Intelixencia Artificial; Informática e Automática; Sistemas de Comunicación e Control asou como o de Enxeñería de Software e Sistemas Informáticos. A ETSI da UNED ten 92 profesores, 10 grupos de investigación e 7 grupos de innovación educativa.
Docencia na Escola:
-Graos (3.971 estudantes): Enxeñería en Informática e Enxeñería en Tecnoloxías da Información. Ambos capacitan para a profesión de Enxeñeiro Técnico Informático.
- Mestrados (391 estudantes):
• Formación do Profesorado, especialidade Informática; Enxeñería Informática, capacita para a profesión de Enxeñeiro Informático.
• Ciberseguridad.
• Enxeñería e Ciencia de Datos.
• Enxeñería de Sistemas de Control.
• Humanidades Dixitais.
-Doutoramento (72 estudantes):
• Enxeñería de sistemas e control.
• Sistemas Intelixentes.
-Formación Permanente:
• Máis de 30 cursos e títulos propios: Enxeñería en Tecnoloxías da Información.
• Investigación en Enxeñería de Software.
• Investigación en Intelixencia Artificial.
• Tecnoloxías da Linguaxe.
• Sistemas Intelixentes.
Investigación na ETSI Informática:
-Grupos de Investigación
• Adaptación Dinámica de Sistemas de Educación Online baseada no Modelado de Usuario ( aDeNu).
• Centro de Investigación sobre Sistemas Intelixentes de Axuda á Decisión (CISIAD).
• Natural Language Processing & Information Retrieval Group ( NLP&IR).
• Sistemas Intelixentes: Modelado, Deseño e Aplicacións ( SIMDA).
• Informática Industrial Enxeñería de Sistemas e Control.
• Tecnoloxía Educativa e Aprendizaxe Colaborativa.
• Enxeñería do Software e Sistemas.
• Modelado, Simulación e Control de Procesos.
• Modelado e Simulación en Enxeñería de Control.
-Nos programas formativos:
-Graos:
• Fundamentos de Intelixencia Artificial.
• Procesadores da linguaxe I.
• Procesadores da linguaxe II.
• Fundamentos de robótica.
• Visión artificial.
• Ampliación de Sistemas Intelixentes.
• Robótica autónoma.
• Minería de datos.
• Enxeñería e xestión do coñecemento.
• Enxeñería de factores humanos en sistemas informáticos.
• Sistemas interactivos de ensino aprendizaxe!.
-Máster:
• Investigación en Intelixencia Artificial.
• Tecnoloxías da linguaxe.
• Enxeñería e Ciencia de datos.
• Ciberseguridad • Humanidades dixitais.
• E todos os da Escola
. -En Doutoramento:
• Sistemas Intelixentes
-En liñas de investigación:
• Adaptación Dinámica de Sistemas de Educación Online baseada no Modelado de Usuario (aDeNu): Sistema de aprendizaxe adaptativa.
• Centro de Investigación sobre Sistemas Intelixentes de Axuda á Decisión (CISIAD): teoría da decisión, diagnóstico e análise de decisións en medicina, razoamento probabilístico, avaliación económica, avaliación de tecnoloxías sanitarias.
• Natural Language Processing & Information Retrieval Group (NLP&IR):Reputación en sistemas online, text mining, vandalismo e detección de spam, question answering, recuperación da información multimedia e multilengua, interacción home máquina para acceso á información.
• Sistemas Intelixentes: Modelado, Deseño e Aplicacións ( SIMDA):robótica autónoma, visión artificial, data mining, computación evolutiva, aprendizaxe automática, modelado do coñecemento, visual analytics, aplicacións en saúde e vixilancia.
• Tecnoloxía Educativa e Aprendizaxe Colaborativa: Modelado colaborativo, IA en educación Informática Industrial: Modelos de aprendizaxe automática para contornas de fusión, robótica naval e aeroespacial.
• Enxeñería de Sistemas e Control: Minería de datos, Modelado e simulación, identificación e control baseado en eventos.
• Modelado, Simulación e Control de Procesos: control de procesos por computador, modelado de sistemas híbridos.
• Modelado e Simulación en Enxeñería de Control: modelado de eventos discretos, autómatas celulares.
• Enxeñería do Software e Sistemas: realidade virtual, robótica, modelado 3D, modelado lingüístico.
-Para o Centro de IA de Ourense:
• Actividades de divulgación e formación: Conferencias: exemplo.:
1. Unha perspectiva da IA: realidades e ficcións.
2. Intelixencia Artificial e Axenda 2030 (obxectivos de desenvolvemento sostible).
3. A terra volve ser plana: como a Intelixencia Artificial aprende e amplifica os nosos rumbos, e cales son as consecuencias
• Para estudantes:
1. Introdución á Aprendizaxe automática.
2. Algoritmos Evolutivos e as súas aplicacións
• Obradoiros:
1. Introdución á Aprendizaxe automática.
2. Programación de Sistemas Baseados no Coñecemento.
- Investigación e transferencia.: convocatorias, proxectos, contratos, etc.
O director da Escola Superior Técnica de Enxeñería Informática da Uvigo, Francisco Javier Rodríguez, aplaudiu a pùesta en marcha deste novo centro na cidade e foi debullando as liñas nas que se traballa desde a ESEI así como proxectos que teñen en marcha con outras institucións, como a Deputación de Ourense, que tamén mostrou desde o primeiro momento o seu apoio ao proxecto de IA do Concello. En Ourense está a moverse unha onda de innovación grazas a este Centro de IA e o conglomerado de colaboración que lle é propio. De igual modo explicaron o uso da IA en biomedicina tanto Francisco Gambón, xefe do servizo de Inmunoloxía do hospital do Meixoeiro de Vigo e Luiz Stark Aroeira, senior research na Fundación para a Investigación Biomédica do hosptal universitario A Paz, en Madrid. Por parte municipal interviñeron José Manuel Oliver Rivera, xefe do servizo de Urbanismo no Concello de Ourense. Este relator mencionou que a IA servirá á administración municipal, empezando, por exemplo, cun bo sistema de información xeográfica e outras “melloras na organización administrativa do Concello”. Por último, interveu o xefe do servici municipal de Arqueoloxía, José María Eguileta Franco. Segundo dixo, a aplicación da intelixencia artificial ao seu servizo móstrase moi interesante para catalogación do patrimonio ou para utilizar o sistema de información xeográfica neste campo da arqueoloxía municipal. Este acto, que se prolongou ata pasadas as 13.15 horas, foi visto en diversos puntos de España e é posible que suscite novas colaboracións.
O acto pode verse integramente picando aquí.
UNED Ourense
Comunicación
